Ik ben natuurlijk niet Max Molovich, die gewoon naar elke nieuwe film gaat en zo niet alleen zijn voorsprong qua filmkijken dagelijks uitbouwt, maar ook nog eens verse meningen kan geven. Sterker nog, ik heb gisteren pas voor het eerst de klassieker The Matrix bekeken. Maar als je er iets over te zeggen hebt, waarom dan niet tien jaar na verschijnen? Vooruit maar.
Ten eerste. Kenners zeggen dat The Matrix, die als ik het me goed herinner niet zulke bijzondere recensies kreeg, 'iconisch' is. Ik had juist het idee dat alle science-fiction ging over mensen in slavernij van machines, en dat ze werden zoetgehouden met virtuele werkelijkheden etc. Maar mijn hele science-fiction-ervaring bestaat dan ook Brave New World, een roman van Felix Thijssen waarvan ik de titel vergeten ben, en een televisiefilm waarvan ik de titel vergeten ben, allemaal geconsumeerd toen ik een jaar of zestien was. Het kan zijn dat ik de nuances van het genre niet onderscheid, zoals de gemiddelde discobezoeker geen verschil hoort tussen Händel en Ravel.
Ten tweede. Films hebben grappige momenten nodig, 'comic relief'. Ik telde er slechts twee: (1) "He's bugged!" - een woordspeling die stevig is voorbereid. Ik moest denken aan Seth Gaaikema, die ooit vertelde dat hij met zijn eerste optredens zo veel attributen nodig had: een lamp, een pet en een kan, om op zeker moment een lampetkan! ter sprake te kunnen brengen. In The Matrix was de arme Neo via zijn navel gepenetreerd door een garnaalachtig monstertje (bug!) dat zijn whereabouts en misschien nog wel meer doorseinde (ook een bug!). (2) Neo die een virtuele jongedame aangeboden krijgt. Ik kan de scène niet precies citeren, omdat hij de citatenlijstjes niet haalt. Ten onrechte, want voor de serieuze kijkers was er een levenswijsheid uit te halen. Jammer, vergeten.
Ten derde. Aan de andere levenswijsheden (red pill, blue pill) had ik geen boodschap. Ik zag meer de logische en fysische onwaarschijnlijkheden, die overigens een fijn uitgangspunt waren voor nader onderzoek, van het een komt het ander, het stuk over kunstmatige intelligentie op de Engelse Wikipedia blijkt zeer leerzaam, echte aanrader en als ooit onder druk van de opkomende wereldmachten de stekker uit het Internet moet, laat dan Wikipedia bestaan.
Maar ten vierde, en hier hoop ik mijn bijdrage aan de Matrix- en tevens de Pulp Fictionkunde te kunnen leveren. Morpheus en Marcellus Wallace. Twee uiterst coole, wijze, autoriteit uitstralende negers, die terecht door het glazen plafond zijn gebroken en waar blanken tegen opkijken. Maar wat blijkt: op beslissende momenten schieten ze sociaal-emotioneel tekort. Laat hun beoordelingsvermogen hen in de steek. Ondernemen ze een ondoordachte actie, en moeten ze door een blanke gered worden - "I'm pretty f---in' far from OK". Ik vraag me af of deze racistische boodschap eerder is opgemerkt, en of Morpheus of Marcellus bijvoorbeeld ooit met Othello is vergeleken. Ik heb er niets over gevonden.
(Zo goed is Internet trouwens ook weer niet: de Othello-uitvoering van de One Minute Shakespeare Company, een fijne rap waarvan me de regels Well Othello had a girl / Her name was DES-DE-MONA zijn bijgebleven, is nergens te vinden. Jaren '80, hè, die doen niet mee.)
Het Geheim van Succes: deel 12
-
Yesssss happy einde voor iedereen en elkander, ALLEMAAL succesvol nu!! JEUJ!
2 dagen geleden
4 opmerkingen:
Het baanbrekende van The Matrix zat 'm vooral in de techniek. Ik weet niet meer hoe die techniek heet (iets met het woord 'bullet' erin), maar het kwam erop neer dat de gebroeders Wachowski een hele batterij aan camera's rond één scène opstelden die alle tegelijkertijd hetzelfde opnamen, maar dus vanuit een andere hoek. In de postproductie werden die camera's weggepoetst en kon je dus dezelfde scène op elk gewenst moment vanuit een andere hoek bekijken. Zo kon je de illusie wekken met de camera rond een twee stilstaande personages te cirkelen. Alsof ze bevroren in de tijd. Deze techniek zorgde ervoor dat de zogenaamde lobbyscène (waarin onze musketiers op de tonen van The Propellorheads Spybreak het hoofdkwartier van de geheime dienst of zo binnendringen) tot de meest spectaculaire actiescènes van de filmgeschiedenis hoorde. Waar Sam Peckinpah was opgehouden, daar gingen de Wachowski's verder. Ik heb hem destijds in de bioscoop gezien, er barstte gejuich los in de zaal. (Volgens mij werd de film trouwens overal lovend besproken. Alleen de twee vervolgen niet.)
Wat betreft de onderhuidse racistische boodschap van The Matrix en Pulp Fiction.
Om met die laatste te beginnen. Volgens mij schiet Marcellus Wallace nergens sociaal-emotioneel te kort. Hij loopt over het zebrapad, ziet Butch in het hondaatje van z'n vriendinnetje zitten en zegt 'motherfucker', waarop Butch een klein moment nadenkt en Marcellus overhoop rijdt. Wanneer beiden zijn bijgekomen ontstaat er een achtervolging die in die dump-shop eindigt. De twee kijken in een dubbelloops en worden neer gemept. Even later worden ze in de kelder met een rode bal in de bek wakker. Door stom toeval (iene-miene-mutte) wordt Marcellus uitgekozen om als eerste wat hem ook te wachten stond te ondergaan. Afijn. Even later weet Butch zich los te rukken, hij vlucht, maar bedenkt zich halverwege. Hij kan het moreel niet verantwoorden om Marcellus aan zijn lot over te laten. Ik zie niet in waarom dat racistisch zou zijn.
Wat betreft The Matrix: dat is volgens mij superheldeniconografie. De verlosser dient een sullige blanke jongeman te zijn, iets dommig. Tot aan het eind van The Matrix 3 (ik raad aan de vervolgen niet te gaan kijken, ze zijn hemeltergend) blijft Neo een wat dommige messias die maar niet begrijpt over welke krachten hij beschikt. Het wil er maar niet echt bij hem in, dat de mogelijkheden eindeloos zijn. Maar goed. Los daarvan. Om het door jou gesignaleerde racisme te vermijden hadden ze of van Neo een neger moeten maken (maar dan was het weer een neger die tot op einde niet begreep wat zijn krachten waren - en dus dom) of van Morpheus een blanke, maar dan waren alle sleutelfiguren weer blank geweest. Kortom, de enige overgebleven mogelijkheid is om van zowel Neo als van Morpheus een neger te maken. Maar dat zou dan weer al te politiek correct zijn.
Kortom. Het is nooit goed.
Ik heb de twee vervolgen nooit gezien (gelukkig naar het schijnt), maar deel 1 wel meerdere malen, en elke keer weer is mijn reactie aan het eind: hè hè, *eindelijk* heeft-ie het door. Vreemd dat hij in deel 2 en 3 "het" dan kennelijk weer kwijt is.
Mij was de motivatie van de machines altijd een beetje onduidelijk. 'De mens als batterij', het lijkt me dat een menselijk lichaam nou niet zoveel energie levert. Maar goed stel dat, dan hoeft er toch niet zo'n gigantische, gedetailleerde virtuele wereld omheen? Gaan ze anders dood van verveling? Zet ze allemaal in een groot pac-man of patience scherm en klaar is kees.
Agent Smith is trouwens behoorlijk irritant, en maakt het mij onmogelijk om hierna Hugo Weaving als acteur te waarderen (als Elrond in LotR is-ie dan ook een ramp).
Toch een mooie film.
Nog een comic-relief moment trouwens: "Ï know Kung Fu"
En die techniek heet bullet time.
Max, Jan, dank weer!
Jan, mooi geformuleerd, de 'motivatie' van die machines. Gelukkig zijn het geen Method actors, dus ze hoeven zich daar geen zorgen over te maken. Je zou ook kunnen zeggen dat de machines in de toekomst zo intelligent zullen zijn dat ze hetzelfde soort fouten als mensen gaan maken. Zoals het niet inzien dat het kweken van mensen (of van welk levend wezen dan ook) meer energie kost dan het oplevert, zéker als je ze elk de nieuwste Wii en een superbreedbeeld-tv geeft. Met dat soort details heb ik wel moeite.
Max, ik herinner me dat hij drie balletjes kreeg in NRC of Parool of beide. Ik heb het idee dat de film in de loop der jaren meer waardering is gaan krijgen, en dan niet om de technische effecten (die intussen door elke boerenlul met een videomontageprogramma worden gemaakt), maar wel degelijk om de filosofische vragen die erin zouden worden opgeroepen. Maar ik geef toe, ik baseer me uitsluitend op mijn herinneringen en op wat ik in mijn directe omgeving heb gehoord.
Maar dat racisme. Daar heb ik echt wel een punt. Tenminste, als het racistisch is om een zwarte hoofdrolspeler aan redeloze emoties ten prooi te laten vallen, waar je natuurlijk over zou kunnen twisten. Maar ik heb op de middelbare school geleerd dat het racistisch was van Shakespeare om de moor Othello helemaal gek te laten worden van dat zakdoekje. Dat is mijn referentiekader.
In The Matrix zit ik dan met het gedrag van Morpheus, die door zijn verliefdheid op Neo de held gaat uithangen, wat normaliter tot het prijsgeven van al zijn geheime informatie en de ondergang van Zion zou hebben geleid - als hij niet door die spectaculaire, maar compleet onwaarschijnlijke actie van Neo en Trinity gered was.
In Pulp Fiction is het nog veel simpeler. Marcellus wordt omvergereden, staat op, en wat doet hij - realiseert hij zich dat hij 'on the motherfucker' is, en gaat hij een paar zakelijke telefoontjes plegen om te zeggen dat hij Butch gelokaliseerd heeft? Welnee, hij gaat op klaarlichte dag en onder brede publieke belangstelling met zijn pistool zwaaiend zelf achter Butch aan. Als hij niet in die dumpshop was terechtgekomen (nog zoiets, over iconografie gesproken: hoe groot je probleem ook is, ga nooit een dumpshop binnen) was het wel op een andere manier misgegaan. Je vraagt je af hoe hij het ooit zo ver heeft kunnen schoppen in de gangsterwereld. Het beest in hem laat zich niet voortdurend onderdrukken.
Een reactie posten