Zwarte zwaan

Is het verkeerd om Obama's huidskleur ter sprake te brengen? Het gebeurt inderdaad veel, omdat in het verleden is gebleken dat zwarte kandidaten geen rol van betekenis speelden bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De heersende verklaring was dat Amerikanen daar vooralsnog te racistisch voor waren. Zoals ze ook geen vrouw zouden kiezen. En nog wat langer geleden geen katholiek.

Het lijkt me geen probleem de huidskleur, het geslacht of het geloof van een presidentskandidaat te vermelden - je hoeft daar zelf niet racistisch, seksistisch of anti-paaps voor te zijn.

Wel is het zo dat degenen die met zulke verklaringen kwamen er misschien al die tijd helemaal naast hebben gezeten. Van Kennedy dachten velen dat het hem als katholiek nooit zou lukken, maar welke katholiek had het voor hem nu serieus geprobeerd? En laten we ons dan afvragen: welke zwarten hadden het vóór Obama geprobeerd? Volgens mij alleen deze drie: Al Sharpton, Jesse Jackson, Angela Davis. Zou het misschien kunnen dat de kiezers in de primaries (of in Davis' geval zelfs tijdens de presidentsverkiezingen) dachten: "Kijk, van mij mag een neger best president worden, maar déze kandidaat lijkt me nu juist niet zo geschikt"?

Tegen Obama zijn nu eens een keer nauwelijks bezwaren te bedenken - in ieder geval veel minder dan tegen de andere kandidaten, inclusief Clinton. En laat dan sommige mensen, waaronder ik, denken dat het voor Amerika en Amerika's aanzien in de wereld heel mooi zou zijn, puur symbolisch natuurlijk, maar toch heel mooi, als een zoon van een Afrikaanse immigrant president wordt - maakt dát ze racistisch? Ook dan moet je dat begrip toch flink oprekken.

Het lijkt me passend de zwarte zwaan erbij te halen. Philosophy buffs kennen hem van het inductieprobleem, dat wel is geformuleerd als: mag je uit het waarnemen van uitsluitend witte zwanen concluderen dat alle zwanen wit zijn? Nee natuurlijk, al was het maar omdat er ook zwarte zwanen bestaan - het is een Australische soort (vroeger zag je ze in Nederland vaker dan tegenwoordig, volgens mij). Nadat 42 blanke mannen president van de Verenigde Staten zijn geweest, is iedereen gaan denken dat er blijkbaar geen andere mogelijkheid is. In onze naïviteit zijn we daar ook nog eens verklaringen voor gaan bedenken. En wat een verschrikkelijk simpele, botte, niets verklarende verklaringen: "Amerikanen willen geen neger als president." "Amerikanen willen geen vrouw als president." Barack en Hillary zetten ons allemaal in ons hemd, zelfs als geen van beide het uiteindelijk zal halen.