Interviews met Karel van het Reve

U mag alles over mij schrijven, de bundel met interviews met Karel van het Reve, valt een klein beetje tegen. ‘De lezer ontmoette niemand anders dan de schrijver die hij van zijn werk kon kennen,’ schrijft Ton van Brussel in zijn voorwoord, en dat is eigenlijk al een geduchte waarschuwing. Van het Reve vertelt meestal wat hij al geschreven heeft. Dat was voor mij geen verrassing, want ik had al ongeveer de helft van de interviews in deze bundel gelezen, en niet de minste; van vier van de grootste heb ik zelfs al jaren knipsels die ik af en toe herlees - want erg leuk zijn ze wél.

Erg blij was ik ook met de opname van het mislukte interview waarvan Theodor Holman in zijn Zjizn nenoezjnogo tsjeloveka het ontstaan beschrijft. Waarschijnlijk hebben veel meer interviewers de verkeerde vragen aan Van het Reve gesteld - vragen waarop hij geen antwoord min of meer klaar had, vragen die hij niet begreep, suggestieve vragen, of vragen die hij dom vond. Maar anders dan Holman durfden zij de antwoorden op die verkeerde vragen niet getrouw op te schrijven. Door dat wel te doen geeft Holman toch weer wat meer inzicht in Van het Reves denken.

Maar het is jammer dat er niet meer van dat soort ‘naïeve’ interviews in de bundel zijn opgenomen, terwijl die er toch moeten zijn geweest. Misschien bijvoorbeeld het interview dat hij eens in een Achteraf beschreef, aan een jongen van het filmblad Skoop (zie ‘Dezer dagen is een jongen mij komen interviewen’ in deel 6 van het Verzameld Werk). Of een interview dat ik ooit in het THT Nieuws las, het blad van de Technische Hogeschool Twente (nu Universiteit Twente), waarschijnlijk ten tijde van de toespraak over Popper te Enschede (zie VW deel 5). Van dat interview herinner ik me dat het over Sherlock Holmes ging, en dat Van het Reve uitlegde dat de enige reden waarom hij geen bèta-vak had gestudeerd, was dat hij daar te dom voor was. (Dat is natuurlijk flauwekul, maar het is inderdaad moeilijk je hem als natuurwetenschapper voor te stellen; maar, en dat maakt U mag alles over mij schrijven ook wel weer duidelijk: als professor in de geesteswetenschappen was hij ook een zonderling.)

Je kunt het mechanisme van het stellen van verkeerde vragen, waarna de interviewer de situatie dan maar weer redt door een vast nummer ter sprake te brengen (de ongelooflijke slechtheid van opperwezen, Freud, Van het Reves tijd in Moskou), mooi volgen in het in 1986 live uitgezonden marathoninterview met Martin van Amerongen. Dit is waarschijnlijk de enige volledige en ongeredigeerde registratie van een substantieel gesprek (vijf uur) met Van het Reve. Afluisteren duurt dan ook vijf uur, meer tijd dan je nodig hebt voor de hele U mag alles over mij schrijven. En goed bestuderen is lastig omdat het allemaal gesproken is. Net, denk ik dan, als het ononderbroken gesprek dat Van het Reve ooit in de trein van Amsterdam naar Groningen tussen twee mannen zei te hebben gehoord en dat hij graag op papier zou willen zien. Ik heb dan ook alweer een tijd geleden aan de redactie van het Verzameld Werk aangeboden dit marathoninterview volledig en getrouw te transcriberen. Dat aanbod staat nog.