Little Big Man

Dit is een opmerkelijke film. Indianen die soms duidelijk bijgekleurde blanken zijn, maar soms ook echte Indianen. Ze spreken Engels, maar zeggen er steeds bij dat ze Cheyenne spreken, zodat we niet kunnen denken dat de makers niet weten dat Indianen onder elkaar geen Engels spraken. (Sommige kijkers doen dat toch, maar die worden door anderen ernstig en met kennis van zaken terechtgewezen.) Een aardig detail is dat de Indianen, en ook Dustin Hoffman als hij met ze praat, netjes Engels spreken, terwijl de blanken onderling zich van pittige dialecten bedienen.

Over de film worden verschillende dingen gezegd. Allereerst dat hij over een leugenaar gaat. De tagline, "Little Big Man Was Either The Most Neglected Hero In History Or A Liar Of Insane Proportion!" heeft wat dat betreft veel kwaad gedaan. Goed, de verteller is 121. Zulke oude mensen bestaan niet. En het verhaal is historisch niet echt gebeurd. Maar binnen de film klopt het gewoon en is de leugenachtigheid van de verteller alleen maar een thema als het over bepaalde periodes in zijn biografie gaat ("In my gunfighter period, I was a terrible liar.").

Verder dat hij eigenlijk over Vietnam gaat. Ja kijk, dat is wel heel makkelijk. (1) Hij is ten tijde van de Vietnam-oorlog gemaakt en (2) er komen twee slachtpartijen in voor, en die kwamen ook voor in Vietnam. Dat vind ik niet genoeg. Met veel goede wil zou je nog kunnen zeggen: de film is anachronistisch, met jaren-zestigtypes als Hoffmans mannenhatende zus, een Indiaanse homo ("He had become a heemanee for which there ain't no English word.") en een opstandige jongen die alles achterstevoren doet. En als hij zo anachronistisch is, dan moet je de gewelddadige scènes natuurlijk zien als commentaar op de lopende oorlog. Maar dat lijkt me niet de bedoeling van de makers.

Wat de film heel goed doet, is van de Indianen echte mensen maken. Ondanks, of eigenlijk dankzij die anachronismen en de grappen. De vergelijking met Dances With Wolves valt daarom in het voordeel van Little Big Man uit - Dances With Wolves maakt van de Indianen historisch correcte braveriken, waardoor je geen band met ze krijgt. Als je racist bent, in de zin dat je a priori minder rapport hebt met mensen met een andere kleur dan met mensen met je eigen kleur, zal Dances With Wolves daar niets aan veranderen. Dat is wel even anders in Little Big Man.

Leuk is ook de zedenschets van de blanke maatschappij, door er door de ogen van de Indianen naar te kijken. Een mooi detail daarbij is dat de Indianen zich hooghartig "Human Beings" noemen, wel te onderscheiden van blanken - en van negers:

Yes, the "black" white man; I have heard of them. It is said that a "black" white man once became a Human Being. They are a very strange creatures. Not as ugly as the white man true; but they are just as crazy!

Er zijn mensen die vinden dat je Eskimo's Inuit moet noemen. Waarom? Nou, Eskimo is eigenlijk een scheldwoord; Inuit daarentegen betekent "mens". Lange tijd heb ik gedacht dat ik de enige was die zich daar aan ergerde. Wat denken die Inuit wel. Nette mensen accepteren liever een scheldnaam als geuzennaam dan dat ze zichzelf al in hun naam boven anderen stellen. Maar deze film maakte toen ik vijf was (en ik dit nog niet zelf bedacht had) helemaal mijn punt.

Niet goed aan de film zijn de eerder genoemde slachtpartijen. Of beter: niet goed zijn de momenten waarop ze komen. Ze wisselen leuke, ontroerende en zelfs erotische scènes af. Net als het in het echt ging, misschien, maar in een film werkt het niet. De voornaamste emotie die je voelt is afkeer: moest dit nou. Echt onder de indruk raak je er niet van.

Daar komt bij dat de makers ons willen doen geloven dat ten minste een van die gebeurtenissen echt zo heeft plaatsgevonden: die bij de rivier de Washita. Maar dat schijnt een echte veldslag te zijn geweest, waar de Indianen in terugvochten. Daar kan ik dan weer heel slecht tegen. Dustin Hoffman met de Indianen laten meedraaien is acceptabel, de geschiedenis herschrijven niet.