Karel van het Reve-stilte

Ik er even tussenuit. Als vrijwilliger van het grote Verzameld Werk van Karel van het Reve-project heb ik een grote bruine envelop gekregen: een opdracht, die niet zomaar aan de eerste de beste wordt toevertrouwd. Ik zou u er niet mee lastig vallen, als het niet ten koste zou gaan van het bloggen. Maakt u zich over mij geen zorgen. Ik hoef er de deur niet voor uit. Maar mijn laptop gaat naar de keuken, want ik heb geen internet nodig en wil er niet door afgeleid worden. Tot over een paar weken.

(Toch benieuwd wat de opdracht behelst? Die vraag wil ik graag in Karel van het Reve-stijl beantwoorden: "Dat mogen wij niet zeggen".)

Bouchra

Om te beginnen: het sop is de kool niet waard. Daar moeten we het over eens zijn, anders bent u op het verkeerde weblog terechtgekomen.

Wat gebeurde er? Een crackpot die zich Jos Parbleu noemt, neemt kennis van een paar radicaal islamitische uitspraken en vindt het een goed idee een mailtje aan diverse islamitische politici te sturen om hen met deze uitspraken te confronteren, onder bijsluiting, bizar detail, van een soort Protocollen van de Wijzen van Zion, maar dan over de vrijmetselarij. Een van de geadresseerden, het Rotterdamse raadslid Bouchra Ismaili, doet wat je in zo'n geval nooit moet doen: ze schrijft terug.

Die mail, die u intussen overal op Internet kunt vinden, kun je op verschillende manieren lezen. Bijvoorbeeld als de reactie van een vrouw die er genoeg van had steeds maar weer aangesproken te worden op elke idiote uitspraak die ergens ter wereld door een islamiet wordt gedaan. Van een vrouw bovendien die oprecht trots is op wat ze heeft bereikt, die wil werken aan het beter maken van dingen en die dat in het openbaar doet, voortdurend op de huid gezeten door mensen die haar graag willen zien struikelen.

Je kunt hem ook lezen als de mail van een vrouw die zichzelf niet onder controle heeft, die een gelovige moslim is en dus een aantal merkwaardige denkbeelden heeft (bijvoorbeeld dat vrijmetselaars duivelsaanbidders zijn), en die heel slecht schrijft.

Bedenk zelf maar welke lezing de beste is, of welke "mix" van beide lezingen u het beste bevalt. Wat mij wel dwars zit is dat ze als raadslid een volksvertegenwoordiger is, en ik heb het misschien wat ouderwetse idee dat die mensen iets beter moeten zijn dan het volk dat ze vertegenwoordigen - waarom anders dat circus van de verkiezingen en zo. Bouchra lijkt me heel gemiddeld en ik ben bang dat dat ook voor de meeste van haar collega's geldt.

Die meneer komt uit Missouri, laat die meneer het even zien

Gisteren beloofde ik het even niet meer over de Amerikaanse primaries te hebben. Zal ik ook even niet meer doen. Alleen nog dit. Lees ik dat Edwards een steun voor Obama kan zijn in de Palmetto State (zie hier, dit is echt hogere punditry, zelfs mij gaan dit soort bespiegelingen een beetje ver). Dat zal wel South Carolina zijn, denk ik dan, want die primary staat voor de deur en Edwards komt ervandaan. Maar het woord "palmetto" vind ik zo vreemd - het lijkt op de "iglette" van Koot en Bie - dat het toch ook bij Florida kan horen, land van fun en oplichters, waar nog meer palmen zijn, en waar de primaries ook vroeg worden gehouden.

De vraag is bijna net zo snel beantwoord als gesteld: binnen een seconde of vijf. South Carolina is het, en de Sabal palmetto is wel degelijk een bestaande boom, en het zal geen verbazing wekken dat het de state tree van die staat is. Toevallig is het óók de state tree van Florida, maar de officiële bijnaam van die staat is "The Sunshine State" - alleen daarom al wil je daar niet dood aangetroffen worden.

De mooiste bijnaam van alle Amerikaanse staten heeft Missouri: de "Show-Me State". Die past prachtig bij de beroemdste zoon van die staat, president Harry S. Truman. In het populairste verhaal over de herkomst van de bijnaam staat "show me" uiteraard voor gezonde scepsis: een Congressman, zekere Willard Duncan Vandiver, zou in 1899 hebben gezegd:

I come from a state that raises corn and cotton and cockleburs and Democrats, and frothy eloquence neither convinces nor satisfies me. I am from Missouri. You have got to show me.

Maar er is ook een "revisionistische" versie. Enkele jaren vóór de bovenstaande uitspraak zouden voormannen in de loodmijnen van Colorado ("The Centennial State") over mijnwerkers die als stakingsbreker uit Missouri waren gekomen, maar de exacte werkmethoden in Colorado niet kenden, hebben gezegd:

That man is from Missouri. You'll have to show him.

Ongehinderd door kennis van zaken zou ik een derde hypothese willen voorstellen. Het "show me" met positieve connotatie maakte nóg iets eerder opgang, en had Colorado net bereikt. Als een Missourian dan met zijn kruiwagen de verkeerde kant oploopt, kunnen voormannen al gauw op hetzelfde idee komen. Oh, uit Missouri zeker, nou, zoals jullie zelf al zeggen... Onderschat de menselijke neiging tot ironie niet.

Ah nee, niet weer racisme!

Nu heb ik opeens weer sympathie voor Hillary. En voor Bill natuurlijk. Zie ze zitten, zeer blank, alsof Bill niet ooit de eerste zwarte president van de Verenigde Staten was. Hoogmoed komt voor de val, en zo gewonnen, zo geronnen.

Wat hebben ze misdaan? Hillary zou de rol van Martin Luther King in de burgerrechtenbeweging gebagatelliseerd hebben. Hier legt ze uit dat het president Lyndon B. Johnson was die de Civil Rights Act mogelijk maakte, niet Martin Luther King - wat geen enkele serieuze historicus zal ontkennen. MLK hield redevoeringen, LBJ kreeg als politicus dingen gedaan.

En Bill? Nou, die had die schorre en gefrustreerde uitval naar Obama, die weliswaar over de technische kwestie van diens stemgedrag gaat, maar waarin hij ook het woord fairy tale gebruikte.

Leuke stukjes schrijf je, Wouter, maar een béétje te lang, en ze gaan nu opeens allemaal over racisme. Graag korter, en vanaf morgen weer een ander onderwerp, OK?

Vooruit. Wat is het toch ongelooflijk vervelend dat je niet gewoon mag zeggen wat je denkt. Als Hill en Bill echt denken dat Martin Luther King en Obama overschat zijn - en in het geval van King zouden ze daar gelijk in hebben - dan maakt dat ze geen racisten, OK?

Bradley-effect

Op de altijd leerzame site www.amerika.nl - hij navigeert niet overal even intuïtief, is duidelijk organisch gegroeid en in geen jaren op de schop genomen, maar verdorie, content is king! - schrijft Frans Verhagen over het Bradley-effect, dat bij Obama in New Hampshire misschien wel, misschien niet heeft opgetreden. Het gaat om de afwijking tussen de resultaten die zwarte kandidaten halen in opiniepeilingen in die in de daarop volgende verkiezingen. Het effect is genoemd naar de zwarte Democratische politicus Tom Bradley, burgemeester van Los Angeles van 1973 tot 1993, die toen hij in 1982 gouverneur van Californië probeerde te worden nipt verloor van de blanke Republikein George Deukmejian, hoewel hij in de peilingen ruim voorlag.

De gedachte is - u ziet hem al aankomen - dat sommige blanken die bij een opiniepeiling ondervraagd worden een sociaal wenselijk, "politiek correct" antwoord geven, maar in de beslotenheid van het stemhokje zeggen "Alles goed en wel, maar die negers gaan er straks wel met onze roomblanke dochters vandoor" - en op een blanke kandidaat stemmen.

Ik zou deze theorie bij voorbaat als flauwekul beschouwen, als het vermeende effect niet zo'n aannemelijk aantal procenten bedroeg: een stuk of tien. Dat komt naar mijn gevoel nou net overeen met het aantal mensen dat zulk miezerig gedrag zou kunnen vertonen.

Ook Barry Sussman schrijft in zijn boek over opiniepeilingen uit 1988, getiteld What Americans Really Think: And Why Our Politicians Pay No Attention, dat zwarte kandidaten in opiniepeilingen vaak 9 of 10% meer steun krijgen dan in de eigenlijke verkiezingen. (En hij is daar niet eens negatief over: het vertonen van sociaal wenselijk gedrag in opiniepeilingen is voor hem een teken dat mensen tenminste weten dat racisme fout is.) Ik wil dat op zijn gezag wel aannemen.

Maar: komt dat wisselen van kandidaat doordat een deel van de stemmers zonder meer een afkeer van zwarten heeft (een afkeer die ze niet durven uitspreken tegenover de pollster), of is er misschien tóch iets met de kandidaten aan de hand, zoals ik in een eerder stukje over de huidige primaries betoogde? Is er iets met die kandidaten dat hen, ondanks de welwillendheid van blanke kiezers, uiteindelijk doet stranden?

Ik denk dat er inderdaad iets met die kandidaten aan de hand is. In de gevallen waar het Bradley-effect het grootst zou zijn geweest, hoef ik maar naar de biografieën te kijken om te denken: "Nee, die zou ik niet hoeven." Dat dát zo is, is misschien wel degelijk het gevolg van racisme, maar dan indirect. Het is niet het racisme van de kiezer, maar het racisme waar de kandidaten eerder het slachtoffer van zijn geweest. Het racisme dat sommige zwarten om begrijpelijke redenen afgunstig heeft gemaakt jegens blanken, dat bij hen geleid heeft tot een geldingsdrang die kan overgaan in een vervelend machismo, of dat hen in de armen van rare kerken heeft gedreven, en dat ze van tijd tot tijd de raskaart doet spelen - allemaal dingen die op hun beurt weer tot irritatie bij blanken kunnen leiden.

Van al die dingen is bij Obama niets te zien - al zit hij dan bij een rare kerk. Maar ja, een presidentskandidaat moet toch ergens naar de kerk. Obama's Bradley-effect zal gering zijn.

Blauwvintonijn

In de NRC van afgelopen zaterdag las ik het volgende over een blauwvintonijn. U vindt dit misschien een schitterend staaltje logistiek. Ik ook hoor, dat wel:

05:45: vangst door Marokkaanse boot, onder leiding van Japanner
05:55: aan boord schoonmaken, en telefonisch verkopen
06:45: wegen en verpakken in speciaal karton met ijs
07:30: per speciale charter vanuit Spanje naar Amsterdam
10:00: landing, aflevering, inspectie ter plaatse door koper Van As
10:15: fileren en verpakken bij visgroothandel Van As
10:45: transport naar restaurant Yamazato
11:30: nadere bereiding door chef Akira Oshima
12:30: presentatie op het bord als lunchmenu

Maar dit lijstje (merk op dat het doden van de tonijn niet ter sprake wordt gebracht) maakt me toch neerslachtig. We zijn nog steeds barbaren, en ik vraag me hevig af waar we al die geweldige technologie eigenlijk aan verdienen.

Het komt ook door de rest van het stuk, waarin we onder andere lezen hoe de vishandelaar tevreden op de flank van het beest slaat. Hoe een in Japan opgeleide fileerder (nu eerbiedig Japie-san genoemd) er met een zwaard trefzeker filets uit snijdt. Hoe zich van de keukenbrigade van Yamazato een lichte opwinding meester maakt omdat de president van Yamaha in de zaak zit - die man eet elke dag de zeldzaamste beesten denk ik dan, als een soort feodaal voorrecht.

En natuurlijk hoe de zee wordt leeggevist, met een door de ziel snijdende verspilling, allemaal voor ons plezier - want nodig is het eten van vis niet. En als u of uw dokter echt denkt dat het wél nodig is, neem dan heel af en toe eens een onsje, of wacht tot u ziek bent of zo.

Zwarte zwaan

Is het verkeerd om Obama's huidskleur ter sprake te brengen? Het gebeurt inderdaad veel, omdat in het verleden is gebleken dat zwarte kandidaten geen rol van betekenis speelden bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De heersende verklaring was dat Amerikanen daar vooralsnog te racistisch voor waren. Zoals ze ook geen vrouw zouden kiezen. En nog wat langer geleden geen katholiek.

Het lijkt me geen probleem de huidskleur, het geslacht of het geloof van een presidentskandidaat te vermelden - je hoeft daar zelf niet racistisch, seksistisch of anti-paaps voor te zijn.

Wel is het zo dat degenen die met zulke verklaringen kwamen er misschien al die tijd helemaal naast hebben gezeten. Van Kennedy dachten velen dat het hem als katholiek nooit zou lukken, maar welke katholiek had het voor hem nu serieus geprobeerd? En laten we ons dan afvragen: welke zwarten hadden het vóór Obama geprobeerd? Volgens mij alleen deze drie: Al Sharpton, Jesse Jackson, Angela Davis. Zou het misschien kunnen dat de kiezers in de primaries (of in Davis' geval zelfs tijdens de presidentsverkiezingen) dachten: "Kijk, van mij mag een neger best president worden, maar déze kandidaat lijkt me nu juist niet zo geschikt"?

Tegen Obama zijn nu eens een keer nauwelijks bezwaren te bedenken - in ieder geval veel minder dan tegen de andere kandidaten, inclusief Clinton. En laat dan sommige mensen, waaronder ik, denken dat het voor Amerika en Amerika's aanzien in de wereld heel mooi zou zijn, puur symbolisch natuurlijk, maar toch heel mooi, als een zoon van een Afrikaanse immigrant president wordt - maakt dát ze racistisch? Ook dan moet je dat begrip toch flink oprekken.

Het lijkt me passend de zwarte zwaan erbij te halen. Philosophy buffs kennen hem van het inductieprobleem, dat wel is geformuleerd als: mag je uit het waarnemen van uitsluitend witte zwanen concluderen dat alle zwanen wit zijn? Nee natuurlijk, al was het maar omdat er ook zwarte zwanen bestaan - het is een Australische soort (vroeger zag je ze in Nederland vaker dan tegenwoordig, volgens mij). Nadat 42 blanke mannen president van de Verenigde Staten zijn geweest, is iedereen gaan denken dat er blijkbaar geen andere mogelijkheid is. In onze naïviteit zijn we daar ook nog eens verklaringen voor gaan bedenken. En wat een verschrikkelijk simpele, botte, niets verklarende verklaringen: "Amerikanen willen geen neger als president." "Amerikanen willen geen vrouw als president." Barack en Hillary zetten ons allemaal in ons hemd, zelfs als geen van beide het uiteindelijk zal halen.

En meteen nog eens Obama

En meteen nog eens Obama. De man neemt Kennedy-achtige proporties aan, en ik laat me helemaal meeslepen - ik had niet gedacht dat ik daar gevoelig voor zou zijn. Ik ben nu al bang dat hij nog tijdens zijn eerste termijn wordt doodgeschoten.

Wat zo schitterend is aan de Amerikaanse verkiezingen: de historische voorbeelden en parallellen die alle deskundigen erbij halen. Uiterst leerzaam en interessant. Ze draaien er hun hand niet voor om honderd jaar terug te gaan. De nog maar 48 jaar oude parallel met Kennedy die de votemaster aanhaalde had ik zelf moeten bedenken, want ik wist hoe het met Kennedy's verkiezing tot Democratisch presidentskandidaat zat:

Two decisive victories in basically all-white states would pretty much end the discussion about whether white people will vote for a black candidate, just as John F. Kennedy's victory in the West Virginia primary in 1960 ended the discussion about whether Protestants would vote for a Catholic.

Toen ik geschiedenis studeerde, probeerde men dit soort analyses eruit te rammen. De geschiedenis herhaalt zich niet! En je kunt er al helemaal niets van leren. Jede Epoche unmittelbar zu Gott. Nou ja, dat laatste misschien niet, want dat komt van Leopold von Ranke, en die was voornamelijk geïnteresseerd in politieke geschiedenis. Ook dat is, of was in de tijd dat ik studeerde, helemaal FOUT.

Obama gaat stemmen McCain pakken

Ik ben natuurlijk voor Barack, want ik ben voor de Democraten, en Hillary heeft ze achter de ellebogen en Edwards maakt als advocaat geen kans. En het lijkt me goed voor Amerika en de wereld als een neger president wordt. "Neger, neger," denkt u misschien, "wat voor een neger is dat nou helemaal." Ja, maar heeft u zijn vrouw wel eens gezien? Zij maakt Barack toch voor méér dan 50% zwart. Michelle leek een zeker risico te vormen doordat ze graag over vrouwen- en rassenzaken praat. Maar de kiezers in Iowa maalden daar duidelijk niet om.

Gaat hij door in New Hampshire? De independants, stemgerechtigde Amerikanen die zich niet als Republikein of Democraat hebben laten registreren, kunnen het voor Obama verpesten, zegt mijn favoriete commentator, de Amsterdamse Amerikaan Andrew Tanenbaum, alias The Votemaster. Obama heeft die independants hard nodig - waar Hillary al jarenlang met succes bezig is geweest zich als de enige serieuze Democratische kandidaat op te werpen, blijft Obama tot op zekere hoogte een buitenstaander die het moet hebben van zijn onafhankelijke imago. Maar daar moet ook McCain, de Republikeinse oud-militair met het hart op de tong, het van moet hebben. In een staat als New Hampshire, waar 40% van de kiezers onafhankelijk is, maar wél mag meedoen aan de primaries, zitten die kiezers met een lastige keus.

Of niet? Ik was een fan van McCain toen hij het in 2000 tegen de gedoodverfde Republikeinse kandidaat Bush opnam. Hij verloor door domme tactische fouten, en waarschijnlijk ook doordat hij net iets minder smerig werd dan Bush (van wie aanhangers een push poll organiseerden, een nep-opiniepeiling met de eigenlijke bedoeling om geruchten te verspreiden, waarin conservatieve Republikeinen werd gevraagd of ze McCain zouden steunen als ze wisten dat hij een buitenechtelijk kind met een zwarte vrouw had - McCain heeft een geadopteerde dochter uit Bangladesh). Dat verwaterde een beetje omdat hij als senator niet minder conservatief bleek dan zijn partijgenoten. Ik ging hem weer beter vinden toen hij zich zo hard inzette tegen het martelen.

Maar wat lees ik nu in het Wikipedia-artikel, in het gedeelte over zijn beruchte misplaatste grappen?

In 1998, McCain was chastised for reportedly making an off-color joke at a Republican fundraiser about President Clinton's daughter, Chelsea, saying "Why is Chelsea Clinton so ugly? Because her father is Janet Reno."

Barack houdt ook wel van een gebbetje, maar zo bont zou hij het niet maken.

Maar vlak vooral ook niet uit dat McCain tegen de tijd dat hij president zou worden 72 zou zijn, 3 jaar ouder dan Reagan toen die president werd. Als ik een onafhankelijke Amerikaanse kiezer was zou ik het wel weten. En ik durf wel te voorspellen dat de kiezers het dinsdag ook zullen weten.