Sint-Petersburg geen lid van Global Village

H.J.A. Hofland in de NRC van vandaag:

"Hoe lang geleden is de uitdrukking global village verzonnen? Nog door Michael Gorbatsjov, geloof ik, in het laatste jaar van de Koude Oorlog, toen de muren van de oude machtsblokken begonnen te scheuren en internet, de electronic highway genoemd, in zijn vroegste fase was."

Au au au au au, zoiets zoek je toch snel even op, of schrijft Hofland op een computer zonder internetverbinding? Maar misschien zou ik dit niet gemerkt hebben als ik niet net een week geleden, bijna even gefascineerd als twintig jaar eerder, in Less Than One had zitten lezen. Ah, Joseph Brodsky! Maar was je dat boek niet kwijt?

Niet helemaal. Na het schrijven van dat eerdere stukje bedacht ik dat ik het had uitgeleend aan de mooiste Russin die ik ken. Ik wil hier tactvol in het midden laten of ze daarmee ook meteen de mooiste vrouw is die ik ken, maar ze was op mijn bruiloft en toen een tante die mijn vrouw nog niet eerder had gezien vroeg "En wie is nou eigenlijk je vrouw, Wouter... Oh, laat me raden, zij natuurlijk!", op voornoemde Russin wijzend, toen voelde ik dat onwillekeurig als een compliment.

Evengoed wil ik dat boek wel graag terug, al was het maar omdat Brodsky zelf er een opdracht in geschreven heeft. Maar ik heb intussen nog iets beters: een eerste druk uit de bibliotheek van Karel van het Reve. En bij het lezen trof me die uitdrukking "global village":

"If anything, Comrade Lenin deserves his monuments here for sparing St. Petersburg both ignoble membership in the global village and the shame of becoming the seat of his government: in 1918 he moved the capital of Russia back to Moscow."

Van het Reve zette naast deze passage, op bladzijde 85, een streepje. Op het schutblad staat als een van de meer dan dertig leesaantekeningen: "85 Lenin redder v Спб". Dat laatste zou je in latijnse letters als Spb kunnen schrijven, maar dat gaat minder lekker.

Basketballers

Hadewych Minis zegt in het Parool van afgelopen zaterdag dat ze van basketballers houdt:

"Als ik iets aantrekkelijk vind, zijn het wel lange donkere mannen die met een basketbal in de weer gaan. Ik heb ook een grote liefde voor jarentachtigfilms. Ik weet niet wat het is, maar er waren heel veel films met basketballers."

Dat zet mij wel even aan het denken. Ik begrijp precies wat ze bedoelt, maar welke films kunnen dat geweest zijn? Een IMDB PowerSearch biedt raad: zoek op trefwoord 'basketball' en kies het juiste decennium.

De meeste van de 63 gevonden titels zijn zo obscuur dat ook Hadewych, die ongetwijfeld meer films gezien heeft dan ik, ze waarschijnlijk niet kent. Airplane staat erbij - natuurlijk, met de echte Kareem Abdul-Jabbar. Erg leuk, maar niet wat Hadewych en ik bedoelen, al was het maar omdat er niet in gebasketbald wordt. Blijven over tienerfilms als Porky's en The Breakfast Club. Episodes van tv-series ook, waaraan ik overigens nog Happy Days zou willen toevoegen - begon in 1974, maar liep door tot 1984. Maar die bedoelen we niet, geen donkere mannen en niet de juiste sfeer.

Maar... Hadewych is nog jong, en kan allicht de jaren tachtig en de jaren zeventig verwarren. Misschien bedoelt ze deze, en als ze hem niet kent wil ze hem vast zien: The Gambler uit 1974. Klopt gewoon. Toch een beter decennium, de jaren zeventig.

Hadewych vervolgt trouwens:

"Sowieso heb ik iets met groepen mannen. Zodra mannen in een groep voorbij lopen, doet me dat toch meer dan wanneer een man alleen voorbij loopt. Dat straalt een soort seksuele kracht uit."

Dat lijkt me een truism, al heb ik het natuurlijk met groepen meisjes, en zou ik het dan eerder hongerigheid noemen dan seksuele kracht. Hockeyen is niet waar het ons echt om te doen is. Of zoals het in die typische jarentachtigfilm Up the creek nog directer werd verwoord: "We're here to get laid".

Ga er maar aan staan

Vooruit, een stukje van 350 woorden over het werk van mijn vrouw. De opdrachtgever vraagt voorzichtig of er iets over het pictorialisme in kan - blijkbaar vinden ze dat mijn vrouws werk in die traditie past. Maar na enig beraad besluiten we dat dat ten onrechte is. Want mijn vrouw doet iets heel anders dan die gasten die schilderijen imiteerden. Ze schildert zélf, niet met penseel en verf, maar met camera en afdrukmachine. Ze kiest haar modellen zoals Botticelli ze gekozen zou hebben. En ze fotografeert ze zoals hij ze geschilderd zou hebben: de houding bedenkend, maar het model niet mooier makend dan ze is. Wel haalt ze alle schoonheid eruit die erin zit.

Maar ja, 350 woorden hè? En wat ik vergat er bij te zeggen: voor Fransen, want Fransen houden van haar. Ze hebben alleen sinds een paar honderd jaar hun waardering voor duidelijk schrijven verloren.

We act like they don't, but they do

In katern Wetenschap en Onderwijs van de zaterdag-NRC gingen de vreemdste stukken ook deze week weer over het onderwijs. Bijvoorbeeld over de cursussen "academisch leren" die op universiteiten worden gegeven, een uitkomst voor studenten die maar niet begrijpen waarom ze geen voldoendes halen: "ze hebben net een overstap gemaakt en lopen aan tegen een andere manier van leren." Good going, alle kneuzen aan boord houden.

En er is een stuk over lagereschoolkinderen in Haarlem die elkaar in de klas masseren, waar ze heel rustig van zouden worden. In Zweden wordt het al veel meer gedaan dan hier, meldt het stuk. Al? Dus dit is alweer beklonken, als volgende stap naar de totale feminisering van het onderwijs?

Ik heb het huiverend gelezen. Massage is mijns inziens even werkzaam als homeopathie en acupunctuur, en ik hou niet van aanraking door medemensen. Ja, door sommige vrouwen. Maar daar wordt ik dan weer niet rustig van.

De Haarlemse juf Colinda beseft denk ik dat er iets seksueels in massages zit. Ik denk tenminste dat dat de reden is waarom ze een opt-out biedt: je hóeft het niet, en hoeft je ook niet elke massagepartner te laten welgevallen. Maar vooral bij kinderen zal de sociale druk om gewoon mee te doen groot zijn.

Of denkt ze serieus, met de Zweedse professor die in het stuk wordt aangehaald (altijd oppassen als de enige geciteerde deskundige een buitenlander is), dat het effect van massage heel anders is?

Or, yet another possibility: ze kent haar filmklassiekers wél, maar ze neemt ze, de academische vaardigheid van het generaliseren uiteraard niet machtig, veel te letterlijk, en denkt dat rug- en nekmassages wezenlijk anders zijn dan voetmassages?