Boris Ryzhy, een film van Aliona van der Horst. Losse gedachten.
*
Er kwam een echte, maar dan ook een échte, maffiajongen in aan het woord. Hij woont in een armzalig appartement, maar hij heeft een vrolijke, grappige, mollige vrouw en een vlakschermtelevisie. Waarom de maffiajongens Ryzhy accepteerden? Niet om zijn gedichten, die lieten ze koud. Maar hij kon er goed op slaan, daarmee dwong hij respect af. Hij hoorde er alleen niet helemaal bij, vanwege die gedichten natuurlijk, maar vooral omdat hij niet voluit voor de criminaliteit koos. (Ik heb de perestrojka wel eens de tijd waarin de professionals eindelijk hun kans grepen horen noemen.)
*
Aliona (wat dit stukje moeilijk maakt is dat ze een dierbare vriendin van mijn vrouw en mij is) lijkt niet echt haar best te doen de vraag op te lossen waarom Ryzhy zelfmoord pleegde. Ik heb zelfs het idee dat ze die niet echt wil oplossen. De kans is te groot dat er drank, of drugs, of een geestesziekte, of een combinatie daarvan, uit komen rollen. Dat is niet goed voor de film. Dan liever iets vaags en oncontroleerbaars als dat het schuldgevoel hem teveel werd. Oneerbiedig: ze werkt toe naar de conclusie die we kennen uit This is Spinal Tap, over het tuinierongeluk van een van de vroeggestorven drummers: "best leave it... unsolved."
*
Ja, zijn we toch films aan het citeren:
Hagen: The Roman Empire... when a plot against the Emperor failed, the plotters were always given a chance to let their families keep their fortunes.Maar zoiets was het niet, alle connecties met de maffia ten spijt. De gangsters in Jekaterinenburg zijn ook te aards om zich, als hun Amerikaanse collega's, door de Godfather te laten inspireren.
Pentangeli: Yeah, but only the rich guys. The little guys got knocked off. If they got arrested and executed, all their estate went to the Emperor. If they just went home and killed themselves, up front, nothing happened.
Hagen: Yeah, that was a good break. A nice deal.
Pentangeli: They went home and sat in a hot bath and opened their veins, and bled to death. Sometimes they gave a little party before they did it.
Hagen: Don't worry about anything, Frankie Five-Angels.
Pentangeli: Thanks, Tom. Thanks.
*
Als er wél een maffiaconnectie met Ryzhy's zelfmoord was, was de kans klein dat de "jongens van de vlakte" dat aan Aliona, die ondanks haar fabelachtige Russisch toch vooral een fris meisje uit Amsterdam is, zouden hebben verteld.
*
Je kunt heel goed een fantastische dichter én een ongelooflijke klootzak zijn. Maar in de film lijkt niemand daar van te willen weten. Zijn weduwe komt er nog in de buurt, maar heeft het meer over de pieken en dalen in hun relatie. De meesten vinden hem een fantastische dichter. Zijn zoontje vindt hem alleen een ongelooflijke klootzak. Dat hij zijn vaders gedichten niet wil lezen is hem vergeven. Ik heb intussen op mijn gemak wel wat gedichten gelezen. Daar ben ik wel van onder de indruk. Maar allesoverheersend is toch de overtuiging dat hij op zijn zesentwintigste zijn vrouw en zijn zoontje van zes liet barsten. Dan ben je een ongelooflijke klootzak. Tenzij er dus iets ernstigs in het spel is, maar daar moet je dan wel proberen achter te komen.
*
We krijgen nooit genoeg van oude dametjes die uit een vitrinekast foto's van wijlen hun man tevoorschijn halen, in uniform. Een eeuw Rusland met al zijn verschrikkingen samengebald, zo voelt het. Dit dametje kwam uit "het Verre Oosten", niet helemaal correct maar om begrijpelijke redenen ondertiteld als "Oost-Siberië". Bedoeld wordt het gebied ten Noord-Oosten van China, de laatste stations van de Trans-Siberië Expres. Je kunt strikt genomen nog verder en oostelijker dan het Russische Verre Oosten: Kolyma (van de verschrikkelijkste kampen), Kamtsjatka (Risk, geysers) en Tsjoekotka (van waaruit je Alaska kunt zien), maar het Verre Oosten is al heel afgelegen. Ben je daar uitgediend, ga je naar de Oeral. Ze zullen weinig te kiezen hebben gehad in hun leven.
3 opmerkingen:
Prachtige losse gedachten.
Over de Russische mafia denk ik net als Sjalamov: tuig van de richel.
De vraag is natuurlijk: waarom vermoordde Ryzhy zichzelf? Terwijl hij nota bene een vrouw en een zoontje had? Had hij al eerder zelfmoordpogingen gedaan die mislukt waren? Dat is namelijk wereldwijd de gewoonte. De kans dat iemand de allereerste keer al succes heeft met een zelfmoordpoging is vrijwel nihil.
Je legt nadrukkelijk de vinger op de zere plek: dát is waarom Ryzhy een klootzak was.
Ik kan het weten, met mijn verleden van depressieve aard. Ik weet niet of je het programma van Stephen Fry hebt gezien. Fry is ook een manische depressieveling. Ik ben het ook, althans ik ben het geweest, zullen we maar hopen. Knock on wood.
Ik heb ook aan de spoorlijn gestaan, midden in de nacht, diverse keren, maar ik ben er nooit voor gesprongen omdat ik dacht: daar doe ik mijn moeder, mijn vader, mijn broer, mijn zusters en mijn vrienden een te groot verdriet mee.
Ryzhy heeft daar niet zoveel last van gehad, lijkt het. Een miserabele depressieveling dus.
Ben, jongen, wat een reactie! Mij maak je niet meer aan het schrikken, ik ken je langer dan vandaag, maar Carla bijvoorbeeld schrok wel. Geeft niet, de waarheid voor alles.
Erg mooi, dat "Dat is namelijk wereldwijd de gewoonte". (Dan zeg ik: "Chartreuse gaat boven kummel, in al de landen van de wereld," en dan jij weer...).
Heb natuurlijk ook jouw stuk over Ryzhy gelezen en ben het helemaal eens met je diagnose, al blijft het pijnlijk dat er niet meer moeite lijkt te zijn gedaan om die met meer feiten te ondersteunen. Zijn nabestaanden en vrienden lijken niet veel interesse te hebben gehad in Ryzhy's medische geschiedenis. Misschien dat ze dachten: unieke dichter, dus ook uniek leed. Maar dat hoeft helemaal niet.
Maar mag ik vooral van de gelegenheid gebruik maken je te danken voor het niet springen? Je maakt heel velen heel blij door er nog steeds te zijn, ik ben er slechts één van!
Dag Carla,
Het spijt me dat ik je aan het schrikken heb gebracht. Dat was niet de bedoeling. Ik neem altijd maar aan dat dit soort dingen aan iedereen bekend zijn, en normaal gevonden worden, wat niet zo is.
Omdat ik vroeger met peilloos verdriet te Heiloo langs de spoorlijn stond, zeg ik nu wel eens dat ik het traject Alkmaar-Amsterdam terdege ken.
Angst voor springen, duiken of hangen is nu overbodig geworden: ik heb een prachtige vrouw (Alice) en ik schrijf elke dag. Dat houdt een mens gezond.
Een reactie posten