Nog één filosofisch stukje dan, en dan stop ik er echt weer een poosje mee. Ik ben het eens met Boris Pasternak, die filosofie met mierikswortel vergeleek; lekker in kleine beetjes, maar je kunt niet op een dieet ervan leven. (Als je Nederlandse lezers tegemoet wilt komen zou je de in Rusland razendpopulaire mierikswortel (хрен) waarschijnlijk moeten vervangen door sambal, dat een vergelijkbare functie heeft. Een interessante mogelijkheid is wasabi, want dat is (a) bekend en (b) een soort mierikswortel - maar het zou echt idioot zijn zoiets hips bij Pasternak te lezen. Sambal is trouwens ook al een slecht idee. De lezer die het niet weet moet maar raden hoe mierikswortel smaakt.)
Het hele probleem zit 'm in het absolute denken waartoe we ons verplichten als het om principes gaat. Grijstinten zijn een teken van morele zwakheid. Weigeren een ethische vraag eenduidig te beantwoorden is lafhartig. Conservatieven waren woedend over Obama's That's above my pay grade (kijk vooral het stukje uit als u het nog niet hebt gezien). Hij zou er als president juist wél voor betaald worden zich daarover uit te spreken! Maar het enige absolute, principiële antwoord dat je op de vraag naar het beginnen van leven kunt geven, leidt tot krankzinnige consequenties. En die aanvaarden ook mensen die emotioneel elke vorm van abortus afwijzen geukkig niet. Zo zou bij aanvaarding van Proposition 48, waarover de stemgerechtigde inwoners van Colorado zich afgelopen 4 november mochten uitspreken, een bevruchte eicel voortaan als mens worden gedefinieerd. Gebruiksters van een spiraaltje zouden per definitie moordenaressen zijn. Een beschadigde eicel zou recht op schadevergoeding krijgen.*
Je ziet die absolute houding terug bij sommige vegetariërs, die bijvoorbeeld geen kaas kunnen eten i.v.m. het stremsel, of geen leren schoenen willen dragen. Nu zou het mooi zijn als er voor beide alternatieven waren (voor stremsel bestaan die ook, maar je moet ze vooralsnog met een lampje zoeken), maar ze zouden ook gewoon blij kunnen zijn met wat ze wél doen: vele dieren níet laten doden voor het kleine genoegen van vlees eten, of voor de overbodige luxe van leren boekbanden. Je moet in gradaties durven denken. Absoluut goed en slecht bestaat niet.
* De Coloradans wezen het voorstel af met een meerderheid was drie tegen één. Dat is forse marge, die hopelijk demotiverend is voor de "pro-lifers", maar als u nog eens in Colorado komt, weet u nu dat ongeveer een op de vier volwassenen die u daar ziet een gevaarlijke fundamentalist is - en dat is weer erg veel.
Alles over niets (7)
-
Nul is de wiskundige weergave van niets.Het cijfer nul (0) is bedacht door
de Indiase wiskundige Brahmagupta.Althans, hij schreef er als eerste
over.Brahma...
1 week geleden
7 opmerkingen:
Het is deze onprincipiële of zelfs anti-principiële houding die mij overtuigd heeft. De wereld is grijs: zelfs bij de SS of de KGB zullen zich wel fatsoenlijke mensen hebben bevonden. Zelfs onder de mensen die ik vertrouw, zullen zich klootzakken ophouden.
Uiteraard wist ik dat al, en handelde ik daarnaar. Nu doe ik dat ook op vegetarisch gebied.
Het vegetarisme is mij altijd voorgekomen als een sektarisch groepje lieden dat hun voedsel niet genoeg kruidt. Ik zal dat zeker wel blijven doen.
Ik ben nog steeds aan het zoeken waar Boris Pasternak dat zei over mierikswortel. Ik ben het overigens niet eens met hem.
Ik kan me bijvoorbeeld de dag niet heugen dat ik geen sambal gebruikte (ik houd van Indisch eten).
Het komt uit Dokter Zjivago. Hoe hij het precies zei weet ik niet meer. Ik weet nog wel dat ik het las en enigszins verontwaardigd was - ik was toen nog student, en uitsluitend filosofisch zijn leek me juist het hoogst haalbare.
Misschien heb ik het trouwens niet helemaal duidelijk weergegeven - het gaat erom dat hij filosofie beschouwde als het equivalent van mierikswortel: lekker en misschien zelfs wel nodig, maar niet puur te gebruiken. Dat klopt toch wel? Jij zou toch ook niet op alléén sambal kunnen leven?
Mierikswortel is zo ongeveer hetzelfde als rettich, begrijp ik, uit de diverse Wikipedia-berichten. Rettich heb ik wel eens gebruikt, zonder veel succes overigens. Mierikswortel ken ik van de diverse kruiden. Ik weet niet hoe het smaakt.
Uiteraard kun je elke maaltijd zonder sambal of mierikswortel maken. En een klein beetje is nodig in elk maaltijd, in elke saus (net als klappermelk!).
Ik kan me niet één maaltijd indenken, die ik niet op smaak zou hebben gebracht met sambal. En djahé. En sereh.
Dat maakt het eten lékker!
Het gebeurt vaak dat als je vertelt dat je geen vlees eet je onmiddellijk ter verantwoording wordt geroepen over je leren schoenen.
M.a.w. je wordt door anderen gedwongen mee te gaan in hun fundamentalistich denken en als je dat weigert ben je niet principieël genoeg.
Dan leef je niet echt vegetarisch.
Dan maar niet zeg ik dan.
De psychologie van niet-vegetariërs is ondoorgrondelijk, maar ik denk dat het hier mee te maken heeft:
(1) Schuldgevoel over vlees eten - zouden van zichzelf moeten stoppen (of minderen), maar kunnen het niet.
(2) Maar hé, dan mag je ook geen leren schoenen dragen! (Dat is dat absolute/principiële/quasi-consequente denken waartoe we onszelf nu eenmaal verplicht voelen.)
(3) Ik kan niet zonder leren schoenen, dus blijf ik ook maar vlees eten. Probleem opgelost.
Komen ze dan iemand tegen die wél de stap heeft genomen geen vlees te eten, dan komt die redenering meteen weer op. En dringen ze hem op aan anderen, omdat ze hem voor zichzelf uit gemakzucht hadden aanvaard en er niet op terug willen komen.
Een mogelijke reactie zou dus zijn: joh, dat is het mooie, alles mag, niets moet! Als je nu een pond vlees per dag eet, valt er zeer veel te winnen als je dat eens halveert - en hou niet alleen je leren schoenen, maar koop voor mijn part een bontjas als dat troost geeft. Die paar nertsen heb je er binnen een paar maanden gecompenseerd. (De nertsen wordt niets gevraagd natuurlijk.)
Je hebt natuurlijk gelijk, ik heb me waarschijnlijk vroeger ook teveel op de kast laten jagen.
Tegenwoordig zeg ik ook meestal vrolijk dat ik alles mag en niets moet.
Een reactie posten