Actiefilms

Koot en Bie hebben op hun geniale tweede langspeelplaat van het Simplistisch Verbond een dialoog met een poepsporter, die zijn sport hartstochtelijk verdedigt - "alles valt van je af" -, maar die onmiddellijk een voorbehoud maakt ten aanzien van het krachtpoepen - zijn eigen specialisme is het precisiepoepen. Ik ga nu ook zoiets doen, want als ik het verschijnsel film verdedig sluit ik enkele genres vrijwel geheel uit. Horror. Fantasy. Science Fiction. En Actie.

Goede films zijn rustig een paar uur van je leven waard - een paar uur, waarin je als je doorleest misschien 50 bladzijden in Nabokov of Robert Musil zou zijn opgeschoten, maar die wat mij betreft even goed besteed zijn. Goede films doen ook, al geniet je er korter van dan van een boek, als kunst niet onder voor goede boeken. Het is verschrikkelijk moeilijk om een geslaagde film te maken. Je moet een kansrijk idee hebben, en daarna heb je een heleboel mensen nodig die dat samen goed uitvoeren.

Als alles goed uitpakt, krijg je een film die genade vindt in de ogen van de gemiddelde bezoeker van de IMDB. Als je als producent, regisseur, schrijver of acteur meewerkt aan een film, en die film wordt door meer dan 100 gebruikers gemiddeld gehonoreerd met een 6,5 heb je een prestatie van betekenis geleverd: je valt dan in het 60e percentiel van ongeveer 24.000 films (zie hier voor de percentielen en hier voor meer uitleg over wat dit betekent). De kans dat je kind ooit aan zo'n film zal meewerken is vermoedelijk kleiner dan de kans dat ze een goed ontvangen boek schrijft of een tekening maakt die het weblog van Ben haalt.

Mijn voornaamste probleem met het genre van de actiefilm is dat veel actie fysiek onmogelijk of op z'n minst buitengewoon onwaarschijnlijk is. Dat zou nog tot daar aan toe zijn, als ze tenminste maat konden houden. Maar dat zijn ze zo ongeveer sinds de jaren '70 helemaal verleerd. In Dirty Harry zit een adembenemende achtervolging, die natuurlijk zeer onwaarschijnlijk is, maar in een mate die ik kunstzinnig verantwoord vind. Zoals ook alle goede teksten in films buitengewoon onwaarschijnlijk zijn, maar tevens zeer echt lijken.

Dat subtiele verschil is in de hedendaagse actiefilms helemaal verdwenen. Niet alleen wordt aan de lopende band gespot met natuurwetten, er is ook een overkill aan near-misses en reddingen op het laatste moment. Die maakt die films verschrikkelijk voorspelbaar. En als er dan nauwelijks dialoog is om het leuk te houden, kun je inderdaad beter een boek lezen.